– Đây là lần đầu tiên bộ đưa ra hình thức xử lý kiên quyết với hàng loạt chuyên ngành đào tạo tiến sĩ của các cơ sở giáo dục, trong đó có những viện, trường ĐH lớn, đầu ngành. Thu hồi quyết định đào tạo là hình thức xử lý cao hơn hẳn việc đình chỉ tuyển sinh. Khi một chuyên ngành tiến sĩ bị thu hồi quyết định cho phép đào tạo, nếu muốn được tuyển sinh và đào tạo trở lại, cơ sở đào tạo sẽ phải thực hiện các quy định về điều kiện, hồ sơ, quy trình để được cấp phép đào tạo như đối với chuyên ngành mới.

Đại học Y dược TP.HCM có bảy chuyên ngành bị thu hồi quyết định đào tạo tiến sĩ – Ảnh: Thuận Thắng

* Có ý kiến nghi ngại việc thu hồi quyết định đào tạo có vẻ là động thái quyết liệt của cơ quan quản lý, nhưng việc xử lý bất ngờ dễ tạo ra cơ chế xin – cho ngầm sau đó?

– Nói như vậy là không có cơ sở. Nếu để tạo kẽ hở cho “xin – cho”, chắc chắn không thể có chuyện xử lý hàng loạt. Việc xử lý được gọi là bất ngờ vì có thể lâu nay bộ chưa từng xử lý ở mức này với lỗi vi phạm này – dù đã có quy định. Còn thực tế, không thể nói bất ngờ khi đây là điều đã được cảnh báo trước, bộ không hề làm khó các trường.

Các chuyên ngành bị thu hồi quyết định cho phép đào tạo đều nằm trong số 139 chuyên ngành đào tạo tiến sĩ thuộc 55 cơ sở đào tạo bị dừng tuyển sinh hoặc cảnh báo thiếu giảng viên cơ hữu từ năm 2010 trong đợt rà soát của Bộ GD-ĐT. Khi đó, Bộ GD-ĐT đã có công văn nêu rõ sau hai năm, chuyên ngành nào không có báo cáo hoặc không bổ sung đủ đội ngũ cán bộ khoa học sẽ bị thu hồi quyết định cho phép đào tạo.

* Việc xử lý này liệu có tạo khoảng trống trong một khoảng thời gian chưa thể xác định về đào tạo cán bộ khoa học trình độ cao khi một số cơ sở nói chuyên ngành họ đào tạo hiện đang là duy nhất và cần thiết được đẩy mạnh?

– Đúng là đáng tiếc khi một số chuyên ngành bị thu hồi quyết định đào tạo là chuyên ngành duy nhất đang được đào tạo trong cả nước. Ngay trong năm 2010, bộ trưởng Bộ GD-ĐT đã có quyết định cho phép 11 chuyên ngành chưa đủ điều kiện đội ngũ theo quy định nhưng chỉ có duy nhất một cơ sở đang thực hiện đào tạo được duy trì đào tạo, tuyển sinh. Song dù có ngoại lệ thì bộ cũng đã quy định sau hai năm không khắc phục được, không bổ sung, củng cố đội ngũ, các trường sẽ bị thu hồi quyết định đào tạo. Điều này là tất yếu khi muốn có chất lượng đào tạo tốt, nhất là ở trình độ tiến sĩ, số lượng đào tạo không nhiều nhưng cần sự chuyên sâu của trình độ cao.

* Những nghiên cứu sinh đang thực hiện đề tài tại các cơ sở chưa đủ chuẩn này chắc hẳn sẽ hoang mang khi nhận được thông tin trên. Họ sẽ được giải quyết việc học tập, nghiên cứu của mình ra sao, thưa ông?

– Đối với nghiên cứu sinh đang học tập và nghiên cứu ở các chuyên ngành này, cơ sở đào tạo tiếp tục thực hiện việc đào tạo, tiến hành các thủ tục đánh giá luận án và cấp bằng tiến sĩ sau khi các nghiên cứu sinh này đã hoàn thành chương trình đào tạo theo quy định.

57 chuyên ngành đào tạo tiến sĩ của 27 trường ĐH, viện, học viện bị thu hồi quyết định đào tạo cụ thể như sau: